Co potrafi moje dziecko

Dla mamy, dla taty…

Niełatwo jednoznacznie określić, że trzylatek powinien umieć to, a czterolatek, pięciolatek, sześciolatek  tamto. Po pierwsze każde dziecko rozwija się w swoim tempie. Po drugie testy i tabele rozwojowe różnią się między sobą w szczegółach, trzeba więc traktować je z ostrożnością.

Kiedy malec powinien zacząć się posługiwać nożem i widelcem? Kiedy powinien jeździć na rowerze, do ilu powinien liczyć? Czy to źle, jeśli w jakiejś dziedzinie jest daleko w tyle za rówieśnikami?  To nie jest źle, gdy maluch czegoś nie robi. Po prostu warto się  przyjrzeć, by wiedzieć, z czym radzi sobie świetnie, a w czym warto mu pomóc. Trzeba przy tym pamiętać, że malec nie nauczy się np. posługiwania sztućcami, „sam z siebie” – zdobędzie tę umiejętność, jeśli będzie miał okazję i czas na ćwiczenia. Bardzo pomocna jest lista pytań sformułowanych na podstawie tabeli umiejętności i zachowań zawartej w książce „Techniki nauczania dla rodziców i profesjonalistów” E. Schoplera, R. J. Reichlera i M. Lansing.

Odpowiadając na każde z nich, wybierz jedną z trzech możliwości:

A – Tak, robi to.

B – Robi to z pomocą, próbuje.

C – Nie robi tego.       

SPRAWNOŚĆ RUCHOWA

3–4 latek       

 Czy łapie piłkę i odrzuca ją?                                                                  A B C

 Schodzi ze schodów, stawiając nogi naprzemiennie?               A B C

 Stoi przez chwilę na jednej nodze?                                                   A B C

 Umie na niej podskoczyć?                                                                    A B C

 Huśta się na huśtawce?                                                                          A B C         

4–5 latek

Utrzymuje równowagę, chodząc po krawężniku lub belce?  A B C

Wykonuje pięć podskoków jeden po drugim?                            A B C

Wspina się na drabinki?                                                                     A B C

5–6 latek

 Kozłuje dużą piłką?                                                                               A B C

Skacze przez linkę?                                                                                A B C

Jeździ na rowerze z dodatkowymi kółkami?                               A B C

Uderza piłkę pałką, kijkiem                                                                A B C

Biega na palcach?                                                                                  A B C

SPRAWNOŚĆ MANUALNA I KOORDYNACJA WZROKOWO-RUCHOWA

3-4 latek

Potrafi utrzymać kredkę i bazgrać nią?                                         A B C

 Obrysowuje kształty kilkoma pociągnięciami kredki?          A B C

 Ustawia wieżę z kilku klocków?                                                      A B C

 Nawleka duże korale na sznurowadło?                                      A B C

 Rysuje koło?                                                                                          A B C

 

4-5 latek

Rysuje proste obrazki?                                                                                         A B C

 Potrafi przykręcić nakrętkę do śrubki?                                                        A B C

 Robi budowle z klocków?                                                                                  A B C

 Składa papier na pół i jeszcze raz na pół?                                                  A B C

 Rozpoznaje przedmioty dotykiem (np. ukryte w woreczku)?            A  B C

 Wycina proste kształty?                                                                                     A B C

 

5-6 latek

Wycina dość dokładnie i precyzyjnie obrazki?                                          A B C

 Uderza w gwóźdź młotkiem?                                                                            A B C

 W jego rysunkach jest coraz więcej dopracowanych detali?               A B C

CZYNNOŚCI POZNAWCZE

3-4 latek

 Wie, do czego służą przedmioty codziennego użytku?                             A B C

 Rozróżnia kształty, kolory, struktury, smaki i segreguje wg nich przedmioty?                                                                                                                   A B C

 Rozumie stopniowanie przymiotników (najbliższy, największy)?                                                                                                                                                                      A B C

 Rozróżnia płeć i rolę poszczególnych osób w rodzinie?                             A B C

 Rozumie i używa czasu teraźniejszego i przeszłego?                                  A B C

4-5 latek

Zna swój wiek i adres?                                                                                              A B C

 Umie nazwać podstawowe kolory?                                                                     A B C

 Łączy nazwę z kolorem?                                                                                          A B C

 Rozumie analogie („Kapelusz jest na głowę, jak but na nogę”)?                                                                                                                                                                       A B C

 Dostrzega błędy na rysunku (np. but na ramieniu postaci)?                                                                                                                                                                                A B C

 Pamięta zbiór trzech przedmiotów i zauważa, którego brakuje?                                                                                                                                                                    A B C

 Odróżnia płeć?                                                                                                           A B C

5-6 latek

Rozumie sens czynności?                                                                                         A B C

 Zna nazwisko i zawód rodziców?                                                                          A B C

 Rozumie reguły prostej gry i potrafi ich przestrzegać?                               A B C

 Liczy słownie do 20?                                                                                                   A B C

 Dodaje i odejmuje do trzech?                                                                                  A B C

 Potrafi rozwiązywać zagadki?                                                                                 A B C

 Odróżnia lewą stronę ciała od prawej?                                                                A B C

SAMODZIELNOŚĆ

3- 4  latek

Samodzielnie pije i nalewa z dzbanka?                                                             A B C

 Smaruje chleb nożem?                                                                                           A B C

 Chodzi sam do WC?                                                                                                 A B C

 Myje zęby pod nadzorem opiekuna?                                                               A B C

 Samodzielnie się kąpie (pod nadzorem) i wyciera?                                   A B C

 Ubiera i rozbiera się sam?                                                                                    A B C

4-5 latek

Sprawnie posługuje się sztućcami?                                                                      A B C

 Jest całkowicie samodzielny w toalecie?                                                            A B C

 Myje się, szczotkuje zęby (bez nadzoru)?                                                          A B C

 Próbuje wytrzeć nos?                                                                                                  A B C

 Pomaga w domowych pracach (na polecenie)?                                               A B C

5-6 latek

Kiedy odbiera telefon, przekazuje wiadomości?                                             A B C

Gra w proste gry planszowe?                                                                                   A B C

Szczotkuje i czesze włosy?                                                                                        A B C

Troszczy się o to, jak wygląda?                                                                               A B C

Wie, jak bezpiecznie przechodzić przez jezdnię?                                           A B C

ROZUMIENIE MOWY I MOWA CZYNNA

3-4 latek

Rozumie słowa oznaczające kolor?                                                                 A B C

 Słucha opowiadań?                                                                                                 A B C

 Wykonuje nawet złożone polecenia?                                                              A B C

 Ma już dość duży zasób słów i ciągle go wzbogaca?                                A B C

4-5 latek

Rozumie pojęcia „obok, pomiędzy, nad”?                                                      A B C

 Używa zdań złożonych?                                                                                           A B C

 Rozróżnia znaczenie stwierdzenia „jeżeli”?                                                   A B C

 Rozumie stronę bierną („Pies został uderzony piłką”)?                             A B C

 

5-6 latek

Pyta o znaczenie słów abstrakcyjnych („Co to jest miłość?”)?                  A B C

 Poprawnie używa czasu przyszłego i przeszłego?                                         A B C

 Mówi płynnie i poprawnie?                                                                                      A B C

Prawidłowo używa słów wczoraj i jutro?                                                            A B C

 

ROZWIĄZANIE

Większość odpowiedzi A: oznacza, że twoje dziecko rozwija się harmonijnie i odpowiednio do wieku.

Większość odpowiedzi B: możliwe, że przewidziane dla tego wieku umiejętności maluch mógłby już wykonywać. Zatroszcz się o to, by miał okazję do większej ilości ćwiczeń. Pokazuj mu, jak coś zrobić, pomagaj, ale staraj się, by robił to samodzielnie.

Większość odpowiedzi C: ten wynik może świadczyć o tym, że smyk potrzebuje pomocy. – Czasem rozwój malca jest nieharmonijny, np. dobrze radzi sobie w jednej sferze (szybko zapamiętuje, ale źle rysuje) – mówi Anna Marczewska-Stręk, psycholog. Trzeba cieszyć się tym, co maluch potrafi, ale warto zainteresować się także dziedziną, z którą ma problemy (człowiekowi potrzebna jest sprawność we wszystkich sferach życia). Im wcześniej zaczniesz pracować nad tym, co sprawia kłopot, tym większa jest szansa, że dogoni rówieśników. Wyraźne dysharmonie w rozwoju (sześciolatek osiągnął sprawność fizyczną tylko czterolatka) skonsultuj z psychologiem.