“Nie można być wolnym, jeśli nie jest się samodzielnym” – czyli praktyczne ćwiczenia dnia codziennego.

Jedną z bardzo istotnych części metody Montessori są tzw. ćwiczenia dnia praktycznego, które dotyczą podstawowej samoobsługi, zwykłych czynności higienicznych wykonywanych w życiu codziennym np. przygotowywanie prostych posiłków, sprzątanie, ubieranie się, mycie rąk, twarzy, składanie ubrań, odpinanie i zapinanie guzików, rzepów, zamków, wiązanie sznurowadeł, a także prac w ogrodzie, pielęgnacji kwiatów doniczkowych i ciętych, wycieranie, zamiatanie, ścieranie kurzy, obcowanie z innymi (przywitania, pożegnania, składanie życzeń).

Obszar ćwiczeń dnia praktycznego w naszej grupie wyposażony jest w materiały, które  odgrywają ogromną rolę w przygotowaniu dzieci do udziału w życiu społecznym. Jest on starannie i bogato wyposażony – dzieci mają do dyspozycji naturalne przedmioty codziennego użytku. Znajdują się tutaj prawdziwe talerzyki, dzbanki, sztućce, chochelka, pęseta, szklane miseczki, ściereczki itp. Wszystkie rzeczy niezbędne do wykonania ćwiczenia znajdują się „pod ręką”, na jednej tacy czy w jednym pojemniku, są w zasięgu (również tego wzrokowego) dziecka tak, aby mogło z nich samodzielnie korzystać np. zestaw do ćwiczenia przelewania wody powinien oprócz pojemników zawierać również ścierkę, gdyż od razu można wytrzeć wodę, która się rozleje. Dzięki tacy nic nie rozleje się poza jej brzegi, a po skończeniu całość można od razu zanieść z powrotem na swoje miejsce. Wszystkie pomoce, narzędzia czy przedmioty swoim wyglądem oraz wielkością dostosowane są do dziecięcych rączek.

Czego uczy się dziecko wykonując ćwiczenia dnia praktycznego?

Podczas ćwiczeń dziecko:

  • dąży do samodzielności

Uczy się wykonywać proste czynności życia codziennego, których opanowanie przekłada się na coraz większą samodzielność. Typowym ćwiczeniem dnia praktycznego jest np. przekładanie różnych materiałów (szklanych kulek) lub przesypywanie (ryżu, kaszy itp.) z jednej miski do drugiej czy przelewanie wody do różnych pojemników. Wykonując tego typu ćwiczenia dziecko uczy się samodzielnie posłodzić sobie herbatę czy nalać wodę do szklanki i zaspokoić pragnienie bez pomocy dorosłego.

  • ćwiczy motorykę oraz koordynację wzrokowo – ruchową

Zapinanie guzików, nalewanie wody do wazonika, praca ze szczypcami czy przenoszenie tac, wszystkie te czynności pomagają dziecku w coraz większym stopniu opanowywać ruchy nie tylko rąk, ale również całego ciała.

  • buduje pewność siebie oraz poczucie bycia wartościowym dla otoczenia

Pozwalając dziecku uczestniczyć w codziennym życiu, również poprzez samodzielną pracę w kuchni, czy podczas sprzątania pokazujemy mu, że również on, w miarę swoich możliwości, może i potrafi dołożyć się do funkcjonowania domu/grupy.

  • doskonali koncentrację, precyzję i ćwiczy cierpliwość

Pokroić warzywa na sałatkę, samodzielnie włożyć buty czy nalać wodę z butelki czy dzbanka do szklanki – wszystkie te czynności wymagają koncentracji i często również dużej dawki cierpliwości.

  • uczy się planowania oraz wykonywania działań według określonej kolejności

Żeby np. pokroić owoc trzeba postępować według określonej kolejności: przynieść narzędzia, odsunąć krzesło, usiąść, obrać owoc, położyć na desce itp. aż do skończenia pracy i odniesienia naczyń.

  • uczy się utrzymywania porządku i organizacji przestrzeni

Każde gotowe ćwiczenie (np. na tacy) czy każde narzędzie (mała miotełka, dzbanek czy konewka do podlewania kwiatów) powinny mieć swoje określone miejsce, gdzie zawsze można je znaleźć, a po skończonej pracy zanieść je z powrotem. Dzieci, i to szczególnie te młodsze, mają dużą potrzebę porządku i znajdywania określonego przedmiotu zawsze w tym samym miejscu.

Czynności podejmowane przez dzieci w obszarze ćwiczeń dnia praktycznego powinny być zróżnicowane w zależności od wieku dziecka, jego możliwości rozwojowych,  potrzeb, a także zainteresowań. Kiedy dziecko próbuje wykonać czynność, która jest dla niego zbyt trudna, czy na którą nie jest jeszcze gotowe, może się ono frustrować i zniechęcić, dlatego każde ćwiczenie powinno być dostosowane do możliwości dziecka. Kiedy widzimy, że dziecko opanowało już daną czynność wówczas próbujemy mu ją trochę utrudnić (widząc, że już perfekcyjnie nalewa wodę do szklanki, zamieniam ją na wazonik z mniejszym otworem; kiedy dziecko bez problemów nawleka duże korale, pora zamienić je na mniejsze itp.)

A oto poniżej migawki z  ćwiczeń dnia praktycznego w naszej grupie 🙂