Wychowanie ku wartościom

Dostrzegam potrzebę wychowywania dzieci w duchu wartości. Kieruję się przekonaniem, że wychowanie dziecka ku wartościom kształtuje u niego pewną wrażliwość, która pomaga pielęgnować mu różne umiejętności. Wychowanie w duchu wartości ma wiele zalet. Jeżeli praktykuje się je stosując w życiu dziecka, to współtworzą one jego charakter. Wartości oddziałują na wolę wzmacniając ją, wpływają pozytywnie na motywację do podejmowania działań, sprawiają, że myślenie nabiera dynamiki, a w dziecku kreuje się indywidualna tożsamość i kształtuje duchowe życie. To dzięki nim dziecko dokonuje wyborów, obiera własną drogę w relacji ze światem. W przyszłości będzie potrafiło wyznaczyć sobie cele, rozpoznać priorytety. Wartości są pomocne dziecku, kiedy nawiązuje relacje społeczne. Dzięki nim dziecko potrafi rozpoznać negatywne zachowania i te, które są pozytywne.

Jest wśród wartości grupa wartości etycznych. Mieszczą się w nich: prawda, uczciwość i mądrość. Do ich kształtowania u dzieci można posłużyć się utworami literackimi, analizą ich bohaterów, określaniem postaw. W kształtowaniu prawdy, uczciwości i mądrości pomocne są również scenki dramowe. Scenki bardzo angażują dzieci i skutecznie pomagają im dostrzec i określić różne typy zachowań.

W grupie wartości etycznych jest również dobro, miłość i przyjaźń; wartości bardzo pożądane w relacjach międzyludzkich. To dzięki nim rodzi się u dziecka wrażliwość. Dziecko, które wzrasta w otoczeniu dobra, miłości i przyjaźni z pewnością w pełni rozwinie się duchowo i moralnie. A potrzeba tak niewiele. Wystarczy, że nabierze przekonania o potrzebie pomocy innym (u niektórych dzieci odbywa się to spontanicznie), że będzie okazywać miłość i szacunek do osób w swojej rodzinie, a wobec rówieśników przyjmie pozytywne postawy. Dziecko wzrastające w miłości, dobru i w przyjaźni samo rozpozna i trafnie wybierze sposoby postępowania, których celem jest czynienie dobra.

Wśród wartości etycznych są również obowiązek i odpowiedzialność. Spełnienie obowiązku wywołuje bardzo pozytywne reakcje u dzieci. To radość i zadowolenie, swego rodzaju spełnienie. Czasem jednak dzieci zaniechają obowiązków i wtedy doświadczają skutków braku odpowiedzialności, dostrzegają jej konsekwencje. To swoista nauka wyboru postaw. Zwykle pełni rolę drogowskazu w następnych wyborach wartości. Warto budzić na nie wrażliwość dziecka choćby poprzez rozmowy z nim.

Jest czas w życiu każdego dziecka, gdy po raz pierwszy wchodzi ono w świat relacji międzykulturowych. Znajdują się w nim znaki i symbole, święta i tradycje. Owo wejście dziecka w ten bardzo ważny społecznie i niezmiernie wartościowy obszar w życiu każdego człowieka odbywa się najczęściej poprzez informację nauczyciela; przewodnika oraz przez stworzenie otoczenia, które pozwoli dziecku poznawać, rozumieć i przeżywać wartości, obrzędy oraz tradycje.

Wreszcie wspomnę o tych wartościach, które są mi wyjątkowo bliskie. To wartości estetyczne. Przypisuję im ogromną, nieocenioną rolę w rozwoju każdego człowieka, nie tylko dziecka. Ale tu o dziecku… Kiedy poczuje piękno i harmonię, kiedy w bezpośrednim kontakcie z tymi wartościami zgromadzi wiele zmysłowych doświadczeń, dane będzie mu doznać pięknego, ludzkiego zadowolenia. Dlatego warto pielęgnować piękno w dziecku i w jego otoczeniu. Trzeba strzec wrażliwości dziecka, trzeba ją rozwijać. Należy tę wrażliwość poddawać pozytywnym bodźcom; wartościom estetycznym. Wydaje się, że wówczas któryś z obszarów sztuki może otworzyć się przed dzieckiem, być dla niego zachętą do poznawania, do doświadczania. Dla jednych takim obszarem będzie plastyka, dla drugich architektura, dla innych: literatura, teatr lub muzyka. Aktywne dziecko w świecie sztuki to kreator i konsument sztuki. Nawiązując kontakt ze sztuką dziecko sprawia, że dokonuje się rozwój jego osobowości, wyobraźni, sfery intelektualnej. Budzi się w nim i rozwija postawa twórcza.

Wychowujmy dzieci ku wartościom.

 

Renata Stasiak

Agnieszka Gęsiorska Pigan