Fakty na temat integracji sensorycznej:
- integracja sensoryczna to proces występujący u każdej jednostki – to nie integracja sensoryczna jest zaburzeniem, a zmiany w zakresie tego procesu,
- zaburzenia integracji sensorycznej mogą współwystępować w przebiegu zaburzeń globalnych,
- dotyczą podstawowych 5 zmysłów, ale także równowagi, propriocepcji (czucia głębokiego), introcepcja, czucia przedsionkowego,
Czy to oznacza, że zmysłów jest więcej niż 5? Dokładnie tak! Wyobraźmy sobie sytuację, w której odczuwamy ból brzucha i to, że zaraz zemdlejemy. Jak myślicie jakie zmysły nas o tym informują?
Jak to działa?
W toku rozwoju człowiek gromadzi doświadczenia sensomotoryczne. Przyczyniają się one do powstawania w strukturach poznawczych dziecka nowych sieci i ścieżek neuronalnych. Dzięki temu mózg uczy się prawidłowej organizacji wrażeń ze wszystkich zmysłów – dokonuje ich selekcji, segregacji, rozpoznania i kodowania. W życiu codziennym prawidłowe funkcjonowanie integracji sensorycznej pozwala między innymi:
- kontrolować pobudzenie
- reagować adekwatnie na zmiany w otoczeniu
- planować ruchy
- utrzymywać równowagę
- prawidłowo odczuwać położenie ciała w przestrzeni, oceniać wysokość
- filtrować bodźce: ignorować nieistotne i skupiać się nad tymi istotnymi dla sytuacji.
„Za integrację sensoryczną odpowiada pień mózgu stanowiący część ośrodkowego układu nerwowego. W przypadku zakłóconego dopływu, braku, niedoboru informacji z jednego ze zmysłów lub ich nieprawidłowego przetwarzania zaburzony zostaje cały proces integracji zmysłowej. W myśl wiodącej teorii integracji sensorycznej Jean Ayers, do wewnętrznych systemów podlegających integracji zaliczamy: system przedsionkowy dostarczający danych o ruchu ciała w przestrzeni i równowadze, system proprioceptywny dotyczący informacji o mięśniach, ścięgnach, stawach, pozycji ciała i jego ruchach, oraz system interoceptywny informujący o sytuacji narządów wewnętrznych niezbędnych do życia. Dlatego też myśląc o integracji sensorycznej, poza pięcioma podstawowymi zmysłami należy wziąć pod uwagę również wymienione przez badaczkę powyższe systemy” (M. Sobkowiak, „Jak wspierać rozwój przedszkolaka?”, s.200- 208)
Jakie zachowania powinny zwrócić naszą uwagę?
Zaburzenia integracji sensorycznej nie zawsze są łatwe do zinterpretowania. Często dzieci doświadczające tych trudności padają ofiarami etykiet i przywar niegrzeczności, nieporadności, zagubienia lub przeciwnie – nadmiernej ekspresji. Zaburzenia integracji sensorycznej w zależności od układów jakie dotyczą manifestują się w często różny od siebie sposób:
- poszukiwanie bodźców z zakresie czucia głębokiego: preferowanie ciasnych ubrań, mocno zawiązanych sznurówek, ciasno związanych włosów, zabaw z wpadaniem na siebie, zabaw z mocnymi upadkami
- unikanie bodźców dotykowych: niechęć do przytulania, irytowanie się metkami, włoskami, brudnymi rękoma, brudną twarzą po jedzeniu
- frustracja, męczliwość, „wyłączenie” lub zagłuszanie bodźca zaburzonego: to najbardziej mylący objaw! Np. przedszkolak z nadwrażliwością słuchową często mruczy, buczy, śpiewa pod nosem lub wykorzystuje hałaśliwą zabawkę, by głośnym dźwiękiem maskować chaotyczny i nadmierny szum z otoczenia – dziecko może zatykać uszy lub oczy, ale też sprawiać wrażenie nieobecnego, odciętego od rzeczywistości
- pobudzenie emocjonalne: jeśli występuje nadmierna reakcja na bodźce, dziecko szybko ulega przebodźcowaniu, jeśli wrażliwość na bodziec jest obniżona – dziecko może poszukiwać go reagując nieadekwatnie
- obniżony poziom koncentracji: wyobraź sobie, że Twój mózg cały czas odbiera informacje i stara się je porządkować, gdy ten filtr nie działa prawidłowo, koncentracja jest niemożliwa – mózg jest zaabsorbowany organizacją bodźców pozornie nieistotnych
- nietypowa stymulacja: zaburzenia integracji sensorycznej mogą wiązać się z poszukiwaniem doświadczeń kręceniem wokół własnej osi, mruczeniem, kołysaniem, lękiem grawitacyjnym (obawą przy schodzeniu ze schodów) czy np. machaniem głową
- nadruchliwość lub wycofanie.
Jak widać – w zależności od charakteru zaburzeń integracji sensorycznej objawy mogą znacząco się różnić. Jeśli czujemy, że pewne aspekty są prawdziwe dla naszych przedszkolaków powinniśmy udać się do specjalisty, aby dokonać diagnozy pod tym właśnie kątem. Dobrze dobrana stymulacja (oparta na zabawie) przełoży się na niwelowanie trudności w danym zakresie i umożliwi pełne, skoncentrowane i obecne korzystanie z przedszkolnych aktywności.
Diagnozę funkcjonowania dziecka w zakresie integracji sensorycznej dokonuje terapeuta SI, którego znajdziemy w ośrodkach SI, centrach terapeutycznych, poradniach psychologiczno-pedagogicznych i niektórych przedszkolach. Należy mieć na względzie znaczące korzyści jakie wnosi terapia: pozwoli ona z pewnością podnieść komfort funkcjonowania dziecka, przełoży się na rozwinięcie pełnego potencjału dziecka i … będzie dla dziecka dobrą zabawą. To ulubiona terapia dla przedszkolaka!
Źródło internetowe