Komunikowanie się z dziećmi sprawia wielu dorosłym kłopot. Wynika to z wielu przyczyn, najczęstszą jest ta, że zwracamy się do dziecka jak do osoby dorosłej, mówimy językiem dla niego niezrozumiałym, zdania są zbyt długie, zawiłe, przekazujemy zbyt dużo informacji w jednej wypowiedzi. Jak rozmawiać z dzieckiem?
Dziecko jest w stanie zapamiętać i przyswoić w jednej chwili do 7 słów, każde następne już nie jest przez nie zapamiętywane i rozumiane. Dlatego tak ważne jest, by komunikat do dziecka był krótki i rzeczowy.
Jak nie rozmawiać z dzieckiem? Najczęstsze błędy rodziców wg T. Gordona:
- rozkazywanie, komenderowanie – takie wypowiedzi to informacja dla dziecka, że jego uczucia są nieważne i musi się ono podporządkować temu, co czują inni, dorośli,
- grożenie, ostrzeganie, upominanie dziecka – takie wypowiedzi powodują u malucha strach, a ten pociąga za sobą agresję i wrogość, bo dziecko samo intuicyjnie tworzy sobie barierę ochronną,
- wygłaszanie „kazań”, moralizowanie – komunikaty tego typu wywołują brak zaufania i poczucie winy,
- podpowiadanie rozwiązania, radzenie – dziecko może czuć się bezradne, przestaje samodzielnie myśleć, czuje się uzależnione od kogoś i nie ma pewności, że samo może jakoś rozwiązać problem,
- pouczanie i robienie wyrzutów – dziecko może poczuć się jako mniej wartościowe, nieodpowiedzialne, skoro rodzice mu wytykają, że inni robią to lepiej niż ono,
- osądzanie, krytyka – taki komunikat powoduje, że dziecko czuje sie nic nie warte,
- chwalenie bez powodu – dziecko czuje się oszukane, wie, że nie należy mu się pochwała, więc czuje się w coś wmanipulowane,
- ośmieszanie, zawstydzanie – dziecko słyszące taki komunikat czuje się niedowartościowane i poniżone,
- stawianie diagnozy zachowania, interpretowanie – to obrażanie dziecka,
- okazywanie współczucia, pocieszanie, uspokajanie, próba wyperswadowania dziecku jego prawdziwych uczuć – dziecko rozumie to jako brak akceptacji dla swoich odczuć i wymuszanie zmiany,
- wypytywanie, badanie sytuacji, oszukiwanie przyczyn zachowania – powoduje poczucie zagrożenia i nieufność,
- zabawianie, kierowanie uwagi w inną stronę – pokazywanie, że nieważne są prawdziwe uczucia dziecka tylko to, co wyobrazi sobie dorosły.
Jak rozmawiać z dzieckiem? Zmień sposób komunikowania
Jeśli dorosły przeanalizuje te sposoby komunikowania, zorientuje się, że właściwie formułując wypowiedź, można uniknąć karania dzieci. Kara pojawia się w sytuacji, gdy dorośli nie potrafią „dogadać” się z dzieckiem, chcą coś przekazać, a dziecko zupełnie inaczej to rozumie. Wtedy pojawia się złość, niewłaściwe zachowanie i w efekcie kara.
Dzieci potrzebują akceptacji, zrozumienia. Taki efekt dają pochwały, ale dawane w sposób przemyślany i słusznie. Pochwała zaspokaja potrzebę akceptacji i uznania. dziecko dowartościowane pochwałami znacznie lepiej się rozwija, ma motywację i chęć do działania.
Jak chwalić dziecko?
Pochwała:
- odwołuje się do konkretnego zachowania lub wytworu dziecka (np. pracy plastycznej)
- jest jasna, prosta, jednoznaczna, krótka
- opisuje to, co widzimy
- odnotowuje postępy
- jest natychmiastowa
Aby komunikacja z dziećmi była skuteczna dobrze jest najpierw określić istotę problemu, poszukać rozwiązania posługując się metodą burzy mózgów, ocenić zaproponowane rozwiązania, podjąć decyzję o wyborze rozwiązania i wprowadzić je w życie. Wtedy obie strony – dorośli i dzieci – będą czuły się w zaistniałej sytuacji dobrze. Rozwiązanie będzie wymyślone wspólnie i za obopólna zgodą. Dzięki takiej strategii uda się uniknąć złej atmosfery i ewentualnej kary.
Komunikowanie się z dziećmi nie musi być stresujące i może zakończyć się sukcesem dla dziecka i dla rodziców. Ważne jest, aby poprowadzić rozmowę we właściwy sposób.
autor: Agnieszka Krakowiak Aktualizacja: 2016-04-12 Publikacja: 2015-09-02
Zespół do Spraw Edukacji, Opieki i Wychowania MP nr 8 Montessori