Współcześnie coraz wyraźniej zauważa się, że czytanie bajek, spacer, czy wspólna zabawa
z dzieckiem zostają wypierane przez telewizję i Internet. Tymczasem mass media nie mogą stać się główną formą spędzania czasu wolnego i zastąpić życia rodzinnego. Nie jest możliwe, aby całkowicie odizolować dzieci od telewizji, czy komputera, bo w dobie globalizacji młody człowiek stanie się nieprzystosowany do funkcjonowania w obecnym świecie, ale trzeba pamiętać,
aby należycie dobierać wszelkie programy telewizyjne i komputerowe, biorąc pod uwagę: wartości edukacyjne, ładunek emocjonalny, czas emisji.
Zagrożenia, jakie stwarzają elektroniczne media, są w znacznym stopniu spowodowane nieprawidłowym korzystaniem z nich. Dzieci często nie odróżniają fikcji od prawdy, co powoduje, że media mogą sprzyjać kreowaniu fałszywego obrazu rzeczywistości. Bardzo często dziecko zanim nauczy się pisać i czytać potrafi już samodzielnie poruszać się po świecie wirtualnym. Zamiast uczyć się poprawnej komunikacji międzyludzkiej, młody widz reaguje na bodźce elektroniczne. Przyswajanie treści, w których obecna jest agresja prowadzi do utraty wrażliwości potrzebnej do reagowania w rozmaitych sytuacjach społecznych. Zazwyczaj na początku oglądanie przemocy budzi u młodego widza nieprzyjemne reakcje emocjonalne, ale z czasem wytwarza się większa akceptacja dla tego typu obrazów, a ofiary przemocy przestają budzić współczucie.
Zmiany w rozwoju dziecka pod wpływem nadmiernego oglądania telewizji i korzystania z gier komputerowych dotyczą szeregu obszarów funkcjonowania. Istotne zmiany mogą objawiać się m.in.:
• opóźnieniem rozwoju mowy,
• brakiem umiejętności zapamiętywania,
• słabo wykształconą zdolnością wysiłku intelektualnego,
• brakiem umiejętności czytania ze zrozumieniem,
• utożsamianiem rzeczywistości z obrazami ekranowymi,
• opóźnieniem rozwoju emocjonalnego,
• nadmierną drażliwością,
• oczekiwaniem natychmiastowego zaspokojenia swych potrzeb,
• negatywnym nastawieniem do rzeczywistości,
• zwyrodnieniami kręgosłupa,
• pogorszeniem wzroku,
• otyłością.
Jednak oprócz negatywnych konsekwencji nadmiernego i niekontrowanego korzystania z mediów, istnieje również mnóstwo pozytywów. Stanowią one bowiem bogate źródło informacji,
mogą służyć jako środek do programowania pozytywnych postaw i zachowań.
W mądrze wybranej grze, czy bajce, dziecko może znaleźć bohatera i nauczyć się podobnie jak on rozwiązywać problemy i reagować w trudnych sytuacjach.
Internet, gry komputerowe czy też programy telewizyjne mogą zatem:
• wspomagać rozwój intelektualny,
• rozwijać myślenie logiczne i twórcze,
• dostarczać informacji i rozwijać zainteresowania dziecka,
• Internet umożliwia kontakt z kolegami i wymianę informacji, wtedy gdy spotkanie osobiste nie jest możliwe,
• wiele gier rozwija szybkość, cierpliwość, trafność podejmowania decyzji i koordynację wzrokowo- ruchową.
Poniżej, kilka prostych zasad mądrego korzystania z nowoczesnych mediów:
• konsekwentne stosowanie zasady: najpierw obowiązki – potem komputer, telefon komórkowy, smartfon czy telewizor,
• bezwzględne ograniczenie czasu spędzanego przy komputerze, telefonie, smartfonie, telewizorze,
• robienie częstych przerw w czasie korzystania z telewizora, komputera,
• opracowanie, wspólnie z innymi członkami rodziny, regulaminu korzystania z komputera
i telewizji,
• kontrola dziecka w czasie oglądania telewizji, pracy przy komputerze i zwrócenie uwagi na to,
w jaki sposób korzysta z internetu, telewizora czy telefonu komórkowego,
• nie pozwalanie na instalowanie gier pokazujących przemoc i promujących negatywne postawy,
• zainstalowanie w domowym komputerze programów i systemów filtrujących zasoby Internetu – ograniczy to w dużym stopniu dostęp do treści niepożądanych,
• zachęcanie dziecka do działania – programy edukacyjne nie tylko należy oglądać, warto je przeanalizować i „przerobić”,
• poświęcanie dziecku jak najwięcej czasu i zainteresowania.
Trzeba zdawać sobie sprawę, że procesów rozwoju technologii informacyjnej, nie da się zahamować i zawsze będzie atrakcyjna dla odbiorcy. Należy jednak rozsądnie z niej korzystać.
Opracowała:
Kamila Piotrowska