Zabawy ze zdaniami, wyrazami, sylabami i literami
- śpiewamy zdania sylabami – zmiana natężenia, tempa, wysokości głosu
- próbujemy ułożyć wyrazy, a potem zdania z rozsypanek sylabowych i wyrazowych
- pokazujemy dziecku, że sylaba może się składać z różnej liczby liter
- śpiewamy samogłoski na jednym dźwięku legato, tj. łącznie uuuuaaaaooooeeeiiiyyyy
- skandujemy każdy dźwięk osobno – staccato – u-u-u-a-a-a-o-o-o…
- próbujemy zaśpiewać znaną piosenkę, np. „Jedzie pociąg” samogłoskami (aoeaoei)
- obserwacjemy, co się dzieje z zębami przy wymawianiu s, z, c, dz
- bawimy się w „uśmiech – ryjek”: wymawiamy na przemian e-u, s – sz
- opisujemy przedmiot przez głoskowanie – d-u-ż-y, m-a, d-ł-u-g-i , o-g-o-n itp.
- zadajemy zagadki: zaczyna się na „k” i miauczy (kot); na „d” i jest mokry (deszcz) itp.
- wybieramy te obrazki, których nazwa rozpoczyna się na tę samą głoskę (np. jajko, jabłko, jodła, jaskółka itp.).
Przykłady zabaw i ćwiczeń słuchowych, wzrokowych:
„Co to za słowo?” – rodzic wypowiada słowa z podziałem na głoski, dziecko dokonuje syntezy i podaje słowo
„Układamy słowa na daną głoskę” – rodzic wymienia słowo, prosi aby dziecko ułożyło słowo rozpoczynające się jego drugą głoską (np. nora – dziecko układa słowo na o)
„Literowa kostka” – na kostce umieszczone są litery, rzucamy kostką, odczytujemy literę i mówimy słowo zaczynające się tą literą, dzielimy je na głoski, liczymy i układamy właściwą liczbę klocków
,,Litera i głoska?”– nazywanie obrazków, wyróżnianie pierwszej głoski, ostatniej, głoskowanie nazwy, wyszukiwanie pasującego wyrazu
„Co jest potrzebne do zabawy?”– spośród obrazków dzieci wybierają te , które potrzebne są do zabawy, określają głoskę w nagłosie (na początku) i układają obrazek pod kartonikiem z odpowiednią literą.
,,Wizytówki”– spośród wizytówek, dzieci wyszukują tą ze swoim imieniem, układanie wizytówki z rozsypanki literowej
,,ZZZZZZZ” – tworzenie bajeczek, ze słowami zaczynającymi się tą samą głoską
Złośliwa zebra z zaczarowanego zamku zobaczyła zabawki Zuzi – zepsuła złoty zegar. Zdenerwowana, zapłakana Zuzia złośliwemu zwierzakowi zaśpiewała, zawarczała – zzzzzzzz.
„Dokończ słowo” – rodzic mówi sylabę, a dziecko dopowiada tak, by powstało słowo
„Pomieszane sylaby” – rodzic podaje słowa, w których są poprzestawiane sylaby, dzieci podają ich prawidłowe brzmienie (np. mek – do =domek; dy-lo = lody; ko-mle = mleko)
,,Sztafeta sylabowa” – tworzenie wyrazów rozpoczynających się od tej samej sylaby – mama, makaron, marzenia, makrela itp. lub kończących się tą samą sylabą np. piżama, rama, mama, tama itp.;
,,Łańcuch sylabowy” – rozpoczynamy zabawę wypowiadając dwusylabowy wyraz, dziecko powtarza wyraz i dzieli go na sylaby. Druga sylaba staje się początkiem nowego wyrazu powstałego np: wa – ta (wata), ta – ma (tama), ma – ki (maki), ki – je (kije), je – my (jemy), my – dło (mydło) tak aż do wyczerpania pomysłów;
„Sylabowe zgadywanki” – losowanie obrazków np. balon, samolot, kot, parasol itp. Głośne wypowiedzenie nazwy, dzielenie jej na sylaby, liczenie, z ilu sylab się składa (klaskanie, tupanie, podskakiwanie)
„Tropienie sylab” – składanie obrazka z części w całość, nazywanie a następnie dzielenie nazwy na sylaby
„Odczytaj zdanie” – „odczytanie” nazw obrazków, tworzenie zdań np. Smutny zając chodzi po lesie.
,,Bawimy się paluszkami” – tworzenie zgłosek (sylab) przy rymowankach, trzymając palce złączone ruszamy tylko serdecznymi, które się krzyżują – raz po jednej, raz po drugiej stronie i mówimy:
Dzi-eń dob-ry! Dzi-eń dob-ry!
Następnie palce, które „się kłaniały” całują się, a my cmokamy (trzy razy), powtarzamy gesty i cmokanie. Składamy razem swoje dłonie (dotykają się tylko czubki palców). Po każdej sylabie po kolei odrywamy palce od siebie (zaczy-nając od kciuka) i z powrotem składamy palce, mówiąc:
Mu-zy-ka, mu-zy-ka!
Wszę-dzie nam gra!
„Takie same wyrazy” – szukanie dwóch takich samych wyrazów wśród wielu innych
,,Ciągi słowne” Jest to ćwiczenie koncentracji i wrażliwości słuchowej. Dziecko słucha słowa, a następnie powtarza je zachowując tę samą liczbę i kolejność np.:
tamburyno – bębenek – talerze; gra – muzyka – śpiew – taniec; orkiestra – instrumenty – dyrygent – utwór – śpiewak
„Bardzo długie zdania”
Rodzic wypowiada proste zdanie składające się z dwóch wyrazów. Zadaniem dziecka jest kolejne dodawanie jednego słowa, tak by powstało bardzo długie, a jednocześnie logicznie brzmiące zdanie. Np.
Bałwanek stoi…
Bałwanek stoi na…
Bałwanek stoi na środku …
Bałwanek stoi na środku podwórka…itd.
Przykłady ćwiczeń manualnych:
– wycinanie, wydzieranie, klejenie, malowanie, rysowanie
– pisanie po śladzie
– stemplowanie lub wypełnianie inną metodą środka litery
– dopełnianie rysunku – kończenie rysunku np. listka, drzewa, jabłka – dorysowanie -wypełnienie powierzchni rysunku plasteliną, papierem kolorowym lub innym materiałem
Zabawy z kinezjologii edukacyjnej:
• ruchy naprzemienne – prosimy dziecko, by wykonało ruchy naprzemienne ( podnieś kolano i dotknij nim przeciwną dłoń lub łokieć), ćwiczenie można wykonać z tyłu ciała krzyżując rękę i przeciwległą nogę. Można je wykonywać przy muzyce, lub śpiewie
• leniwe ósemki – na dużym arkuszu papieru rysujemy dużą leniwą ósemkę (znak nieskończoności, przewrócona 8). Następnie prosimy dziecko, by przywitało się z ósemką, wodząc palcem za jej konturami. Dziecko może też same rysować leniwe ósemki, rysując je w powietrzu rękami, nogami – raz jedną, raz drugą.
• kołyska usiądź na podłodze, odchyl się do tylu, ręce ugięte w łokciach, podeprzyj się na przedramionach. Wykonuj ruchy zgiętymi w kolanach nogami z jednej strony na drugą
• oddychanie brzuszkiem połóż ręce na brzuchu, weź wdech przez nos i rozpocznij długi wydech, wypuszczając powietrze krótkimi dmuchnięciami przez lekko otwarte usta. Oddy-chaj powoli, nadmuchując brzuch, jak balon.
• zginanie stopy usiądź, zegnij nogę w kolanie i połóż ją na kolanie drugiej nogi. Chwyć przyczepy początkowe i końcowe mięśni łydki i trzymaj je. Powoli poruszaj stopą zginaj ją i prostuj. Powtórz to samo drugą nogą.
UWAGI DLA RODZICÓW
1. Litera jest znakiem graficznym, a głoska jej odpowiednikiem słuchowym. Litery widzimy i piszemy, głoski słyszymy i wymawiamy (liter w wyrazie może być więcej niż głosek, np.: sz, cz, dz.
2. Spółgłoski należy wymawiać w miarę możliwości bez przygłosu w postaci „y” który w późniejszym okresie może utrudniać dziecku naukę czytania.
3. Przy wyodrębnianiu pierwszej i ostatniej głoski w wyrazie najlepiej jest zaczynać od wyrazów rozpoczynających i kończących się samogłoskami
Źródło: http://p11zabrze.pl/zabawyczytpis.html
Adresy stron z ćwiczeniami i zabawami dla dzieci
https://www.superkid.pl/rymy-i-rymowanki
https://mojedziecikreatywnie.pl/2017/11/zabawy-dla-dzieci-w-domu/