Kompetencja jest strukturą poznawczą na którą składa się wiedza, umiejętności oraz postawa. Kompetencje kluczowe odgrywają w przedszkolu wyjątkową rolę. Stanowią podstawowe, najważniejsze i najistotniejsze umiejętności, które powinno nabyć każde dziecko.
Inicjatywność i przedsiębiorczość to jedna z kluczowych kompetencji rozwijanych w przedszkolu. Jest to stwarzanie dzieciom warunków do samodzielnego eksplorowania świata, eksperymentowania, doświadczania. To zdolność do wcielania pomysłów w czyn. Jest to kreatywność, innowacyjność i podejmowanie ryzyka, a także zdolność do planowania przedsięwzięć i prowadzenia ich dla osiągnięcia zamierzonych celów. W przedszkolu elementy tej kompetencji są obecne podczas wszystkich działań edukacyjnych opiekuńczych oraz wychowawczych, w których uczestniczy dziecko.
PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA PRZEDSZKOLA:
1.Aktywność związana z podejmowaniem samodzielnych wyborów, brania odpowiedzialności za ich wykonanie
- a) praca wolna dzieci w różnych obszarach edukacyjnych:
- samodzielny wybór materiału, czasu i miejsca pracy
- odpowiedzialność za wykonanie zadania
- inicjowanie zabaw grupowych lub w małych zespołach
- samodzielne podejmowanie decyzji i ponoszenie konsekwencji
Co to znaczy w praktyce?
Dziecko w czasie pracy wolnej wybiera dowolny materiał z różnych obszarów edukacyjnych, pracuje z nim na rozłożonym dywaniku, lub przy stoliku. Pracuje sam, lub z zaproszonym kolegą. Przy czym bierze odpowiedzialność za materiał. Ma obowiązek ukończyć pracę (zadanie, ćwiczenie), sprawdzić czy została prawidłowo wykonana(przy pomocy nauczyciela, lub wbudowanej kontroli błędu), uporządkować materiał, odłożyć na miejsce i zwinąć dywanik.
Takie działanie uczy dziecko ogromnej odpowiedzialności za powierzone zadania, wzmacnia poczucie wartości oraz daje dziecku poczucie niezależności. Co będzie procentowało w przyszłości.
- b) pełnienie tygodniowych dyżurów porządkowo-gospodarczych
Dziecko samo podejmuje decyzję o byciu dyżurnym. Zazwyczaj jest 3-4 dyżurnych w wieku od 3 do 7 lat. Mniejsze dzieci zdobywają doświadczenie pod okiem starszych kolegów.
Do zadań dyżurnych należy:
– przygotowanie stolików do posiłków: rozłożenie serwetek, serwetników, podkładek, sztućców, talerzy, kubeczków
– porządkowanie po posiłkach: przygotowanie wody z płynem, mycie stolików, zamiatanie podłogi
Dyżur trwa pięć dni i nie można z niego zrezygnować bez ważnego powodu, bo np. już mi się znudziło. Uczy to dzieci wytrwałości, obowiązkowości i poczucia, że należy wykonać zadanie do końca.
2. Zabawy badawcze; doświadczenia i eksperymenty z zakresu:
- nauk chemicznych, fizycznych
- właściwości powietrza, wody
- dźwięków i wibracji
- zjawisk elektromagnetycznych
- elektrostatyki
Zabawy badawcze, to przede wszystkim wyzwalanie naturalnej aktywności poznawczej i zaspokajanie tej aktywności poprzez działanie, to nauka obserwacji, wyciągania i formułowania wniosków.
3.Utrwalenie nazw zawodów, oraz atrybutów charakterystycznych dla tych zawodów
- poznanie miejsca pracy swoich rodziców, ich zainteresowań,- hobby wycieczki do miejsca pracy, firm np. szkoła, biblioteka, gospodarstwo, sklep, Straż Pożarna
- organizowanie warsztatów związanych z zawodami różnych ludzi np. stolarz, strażak, policjant, krawcowa, bibliotekarz, nauczyciel- warsztaty kulinarne, udzielania pierwszej pomocy, pszczelarskie, literackie
- prezentacja zawodu przez rodziców, dziadków i innych członków rodziny- lekcje, zajęcia prowadzone przez rodziców
4.Działania tematyczne związane z realizacją modułu Przedsiębiorczy Przedszkolak
- poznanie rodzajów i wyposażenia sklepów w najbliższym otoczeniu – wycieczki do sklepu spożywczego, warzywniczego, apteki
- zbieranie informacji na temat pracy sprzedawcy: nabywanie umiejętności planowania zakupów oraz ich wartościowania
-klasyfikowanie towarów ze względu na ich cenę i przeznaczenie- zabawy edukacyjne w sklep, organizacja sklepu; nadanie nazwy, wybór asortymentu, kupowanie, sprzedawanie, ważenie
- poznanie waluty obowiązującej w Polsce:
-poznanie siły nabywczej pieniędzy, porównywanie wartości;1zł, 2zł, 5zł, 10zł
-nabywanie umiejętności klasyfikowania towarów ze względu na ich cenę i przeznaczenie, ustawianie w kolejności malejącej i rosnącej ceny –lekcje i zajęcia w ramach pracy bieżącej z wykorzystaniem monet, banknotów, towaru
- poznanie sposobów oszczędzania i przechowywania pieniędzy-lekcja prowadzona przez pracownika banku
- poznanie pojęć z zakresu ekonomii-lekcje na temat rozumienie pojęcia i roli reklam, oraz promocji w sprzedaży
- poznanie historii pieniędzy
- Gry zespołowe, planszowe, stolikowe
- magiczny dywan-wybór gry, przeciwników
- samodzielne wykonanie gier przez dzieci z wykorzystaniem dostępnych materiałów plastycznych
- gry tradycyjne: szachy, bierki, gry planszowe
Gry pomagają rozwijać samodzielne podejmowanie decyzji. Dziecko widzi, jak jego wybór zmienia grę, może poznać praktycznie natychmiast rezultat swoich działań. Uczy się, że niektóre wybory są lepsze od innych, rozwija wiarę w siebie i we własne możliwości.